معرفی کتاب داستان کوتاه مدرن کُردی اثر دکتر فرهاد شاکلی

شناسنامه کتاب: داستان کوتاه مدرن کُردی: فرهاد شاکَلی؛ دانشگاه اوپسالا، بخش علوم انسانی و اجتماعی، دانشکده زبان، گروه زبان شناسی و فلسفه ۲۰۱٦

معرفی کتاب داستان کوتاه مدرن کُردی اثر دکتر فرهاد شاکلی

چکیده
این مطالعه بر داستان کوتاه کُردی از منظر تاریخ ادبی سامان یافته است. روند حوادث سیاسی کردستان و پیامدهای اجتماعی و سیاسی آن، بی تردید به طور موثری بر محتوا، سبک و زبان داستان کوتاه کُردی تاثیر گذاشته اند. ریشه های داستان کوتاه کُردی به دهه های نیمه دوم قرن بیستم بر می گردد. نثر کُردی از اوایل قرن نوزدهم ظهور پیدا کرد. از آن زمان نمونه های منثور معدود و بسیار کمی وجود دارد که عمدتاً غیر ادبی هستند.
روزنامه نگاری کُردی نقش محوری در توسعه داستان کوتاه داشته است. منشا هنر داستان کوتاه کُردی ارتباط مستقیمی با روزنامه نگاری کُردی دارد. این پیشرفت را نمی توان از تلاشهای بسیار آگاهانه برای پیشبرد داستان کوتاه کُردی با کمک ترجمه داستان های کوتاه از زبان های اروپایی به زبان کُردی جدا دانست.
این پژوهش تلاشی است برای مطالعه تحول داستان کوتاه کُردی از زمان پیدایش آن تا دهه های آغازین قرن بیست و یکم.

از مقدمه کتاب
این جُستار تلاشی است برای مطالعه تحولات داستان کوتاه کُردی از زمان پیدایش آن تا اواخر سال ۱۹۸۸ میلادی. علاوه بر آن در فصل پایانی، مطلبی تکمیلی ذیل عنوان تحولات داستان کوتاه کُردی تا سال ۲۰۰۰ میلادی افزوده شده است. نظر به آنکه زمان زیادی از عمر رمان کُردی سپری نمی شود، جُستار حاضر در اساس به هنر داستان کوتاه کُردی اختصاص دارد.
در ادبیات کُردی، مانند ادبیات سایر کشورها، ارائه تصویر روشنی از تفاوت داستان کوتاه و رمان مشکل است و هر نوع تلاشی در این راستا به جدلی پایان ناپذیر منجر خواهد شد. در این اثر، بدون توجه به مرزها و ممیزات سیاسی، جغرافیایی، گویشی و نوشتاری، داستان کوتاه کُردی به مثابه پدیده واحدی در نظر گرفته شده است. البته این روش از مطالعه داستان کوتاه کُردی بدون پیامد و عوارض نیست. مطالعات اندکی که تاکنون درباره داستان کوتاه کُردی صورت گرفته اند، فقط آثار ادبی بخشی از کردستان یعنی کردستان عراق را مطالعه کرده اند. از پایان جنگ جهانی دوم تا کنون، کردستان عراق کانون اصلی ادبیات کُردی بوده، و بیشتر نویسندگان داستان کوتاه از این منطقه برخاسته اند.

فهرست مطالب:
کتاب در قالب یک پیشگفتار، یک مقدمه، چهار فصل و یک نتیجه گیری سامان یافته است.
فصل نخست با عنوان “پیش زمینه تاریخی و کتابشناختی”؛ در سه زیرفصل: متون آغازین، ژورنالیسم و داستان گویی مدرن، به واکاوی بنیان ها و جریان های آغازین داستان کوتاه کُردی می پردازد.
فصل دوم با عنوان “محتوای داستان کوتاه کُردی”، به دسته بندی مضامین عمده انعکاس یافته در داستان های کوتاه کُردی پرداخته است که ذیل پنج محور؛ تاریخ مردم کُرد، مبارزات دهقانان، روستاییان و سایر مردم فرودست، مبارزات کُردی برای آزادی، مسئله زنان، و توسعه نیافتگی و عقب ماندگی طیف بندی و معرفی شده اند.
فصل سوم تحت عنوان “فُرم در داستان کوتاه کُردی”؛ با سه زیرفصل؛ چارچوب بیرونی، فُرم درونی و زبان و شکل بیان، به جنبه های صوری و محتوایی بیان و روایت در داستان کوتاه کُردی اختصاص دارد.
فصل چهارم با عنوان “داستان کوتاه کُردی از ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۰م” با دو زیرفصل؛ پیش زمینه سیاسی و بررسی اجمالی آثار نویسندگان منتخب، در فصلی تکمیلی روند داستان کوتاه کُردی را در سال های پس از ۱۹۸۸ م تا پایان قرن بیستم میلادی مورد بررسی قرار داده است.
پایان بخش متن کتاب نتیجه گیری اثر است که در دو صفحه ضمن بازبینی کلی فرایند تحولات داستان کوتاه کُردی، اصلی ترین پرسش های محوری تاریخ یکصد ساله داستان کوتاه کُردی از اوایل قرن بیستم تا پایان این قرن مورد مداقه قرار می دهد.

فرهاد شاکلی، شاعر، نویسنده، زبان شناس و محقق ادبیات کردی در سال ۱۹۵۱م/۱۳۳۰ ش در روستای شاکَل از توابع کفری در منطقه گرمیان کردستان عراق دیده به جهان گشود. وی که از پایه گذاران شعر نو کُردی به شمار می رود، از سال ۱۹۶۸م نخستین اشعار خود را منتشر کرد و از اوایل دهه ۱۹۷۰م در دپارتمان کُردی دانشگاه بغداد تحصیلات آکادمیک خود را آغاز کرد. شاکلی متاثر از تحولات سیاسی کردستان عراق در اواخر دهه ۱۹۷۰م راهی اروپا شد و پس از یکسال اقامت در آلمان از سال ۱۹۸۱م در سوئد مقیم شد و در دانشگاه اوپسالای سوئد با تحصیل در رشته زبان های ایرانی تحصیلات آکادمیک خود را از سر گرفت. فرهاد شاکلی هم اکنون با ۲۷ سال سابقه استادی، در مرتبه پرفسوی در دانشگاه اوپسالا مشغول تدریس زبان و ادبیات کُردی می باشد. مجله ادبی کُردی “ماموستای کُرد” (در ۳۱ شماره)، ۸ دفتر شعری، ترجمه منظومه عاشقانه “مم و زین” احمد خانی به زبان های سوئدی، ترکی و عربی، چندین اثر علمی پژوهشی به زبان های انگلیسی، سوئدی و کُردی و چندین مقاله و گفتار ادبی و تحقیقی از جمله آثار پرفسور شاکلی در حوزه ادبیات می باشند. اشعار وی به بیش از ۱۲ زبان از جمله انگلیسی، سوئدی، نروژی، فرانسوی، دانمارکی، ایتالیایی، ایسلندی،عربی، فارسی و … ترجمه و منتشر شده اند.

! هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.