خانە کتاب كُردی
بررسی زیبایی‌شناسی زبانی و فکری «مناجات مُلا عبداللە»
جعفر قهرمانی
چکیدە
مشهورترین اثر علامه احمدیان در قالب نثر مسجع، مناجات مُلا عبداللە است. این مناجات‌نامە مجموعه‌ای از نیایش‌هاست که به نثر مسجع نوشته شده و اصطلاحاتی مانند: ذکر، تسلیم، توکل، رضا، توبه، بخشش، صبر و … را در قالب واژگانی موزون و آهنگین بیان می‌کند. کاربرد نثر مسجّع در این اثر، خواننده را به تجربه‌ای عمیق و عرفانی سوق می‌دهد و او را در فضای دعا و نیایش مجذوب می‌سازد. هر مناجات، با نام خدا آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که حکمت خداوند در جان علامە تجلی کرده است. موسیقی کلمات، نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی جلوه‌ای خاص به اثر بخشیده، بلکه بر قداست مفاهیم عرفانی و دینی نیز افزوده است. یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های زبانی و زیبایی‌شناسانەی مناجات مُلا عبداللە، توانمندی چشم‌گیر ایشان در آفرینش واژگان مسجع است. این مهارت، نه تنها گویای ذوق ادبی و تسلط علامە بر زبان کُردی و عناصر بلاغی است، همچنین نقشی اساسی در القای احساسات عرفانی، تلطیف زبان و ایجاد موسیقی درونی در متن ایفا می‌کند. برخلاف بسیاری از مناجات‌نامه‌ها که زبانی پیچیده و دشوار دارند، زبان این اثر ساده و قابل‌فهم است. این سادگی به معنی سطحی‌بودن محتوا نیست؛ بلکه نوعی سادگی هنری است که به برقراری ارتباطی عمیق‌تر با مخاطب تأثیرگذار است. از منظر فکری، برجسته‌ترین پیام اخلاقی این مناجات‌نامە، تأکید بر خودشناسی و خداشناسی است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی زیبایی‌شناسی زبانی و فکری این اثر است. این پژوهش بە روش توصیفی – تحلیلی انجام شده، و در پی آن است نشان دهد چگونه نثر مسجّع این اثر توانستە است، فراتر از یک نوع ادبی، نقش مؤثری در بیان مفاهیم عرفانی ایفا کند. نتایج این مطالعه ثابت می‌کند که مناجات مُلا عبدالله، تنها کتابی در نثر مسجع نیست، بلکه اثری ارزشمند و ادبی است که می‌تواند الهام‌بخش نویسندگان حوزه‌ی عرفان باشد.
واژگان کلیدی: نثر مسجع؛ زیبایی‌شناسی؛ مناجات مُلا عبداللە؛ علامه احمدیان.
دانلود کامل مقاله
