خانە کتاب كُردی
رویدادها و جشنواره‌ها ادبیات ما را زنده نگه داشته‌اند
ابراهیم حیدری مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: ادبیات و جلال‌ها در خون ما ایرانی‌ها ریشه دارند. برگزاری رویدادها و جشنواره‌ها ادبیات ما را زنده نگه داشته است.
به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد، یکشنبه (۳۰ دی ۱۴۰۳) با حضور ابراهیم حیدری؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حامد محقق؛ معاون شعر و داستان خانه کتاب و ادبیات ایران، مسعود کوثری؛ دبیر علمی هفدهمین دوره این جایزه و جمعی از اصحاب رسانه در سرای کتاب برگزار شد.
ابراهیم حیدری در این نشست عنوان کرد: نگاه شما اصحاب رسانه حمایت‌گر ما در حوزه فرهنگ و اندیشه است، امید دارم این پویاییِ مستمر و پربار، ادامه داشته باشد. ادبیات و جلال‌ها در خون ما ایرانی‌ها ریشه دارند. برگزاری رویدادها و جشنواره‌ها، ادبیات ما را زنده نگه داشته است.
وی افزود: هر گوشه از ایران ادبیات و اقلیم خودش را دارد. ایران فقط تهران نیست و ما با همین رویکرد این مسیر را ادامه داده‌ایم. این دوره جایزه باید زودتر برگزار می‌شد، اما به دلیل تغییرات سازمانی تاخیری پیش آمد و امیدوارم از سال آینده این اتفاق رخ ندهد.
حیدری با اشاره به اینکه این اولین گفت‌وگویش با اصحاب رسانه است، تاکید کرد: امیدوارم با مطالبه‌گری شما، آیین‌نامه و مقررات را تنظیم و بازنگری کنیم و به برنامه‌های جدید بیندیشیم. شرایط بین‌المللی تغییر کرده است و امید است رویکرد ما همخوان با نسل جدید شود.
مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات ایران درباره جوایز این دوره گفت: برای این دوره مبلغ جایزه افزایش داشته و به ۵۰۰ میلیون رسید.
تنوع در نامزدهای منتخب
در ادامه این نشست حامد محقق؛ معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: رسانه‌ها از پایه‌های مهم جوایز و رویدادهای ادبی و فرهنگی هستند و می‌توانند نقش موثری در معرفی و ترویج آثار برگزیده و شایسته تقدیر داشته باشند.
وی افزود: در دوره هفدهم جایزه ادبی جلال آل‌احمد در بخش داستان بلند و رمان ۱۲۶۵ اثر، در مجموعه داستان کوتاه ۳۹۶ اثر، در بخش مستندنگاری ۷۴۹ اثر، در بخش نقد ادبی ۱۱۶ اثر و مجموعاً ۲ هزار و ۵۲۶ اثر به دست هیئت انتخاب رسیده است و ۸۷۹ ناشر در این دوره کتاب چاپ کرده بودند که آثارشان مورد بررسی قرار گرفت. در میان این ناشران دو ناشر غیرتهرانی هستند. همچنین با توجه به رویکرد این دوره که توجه به کل ایران است، ۵ نویسنده غیرتهرانی در بین نامزدها هستند. از نظر سنی مسن‌ترین شخصی که در بین نامزدها وجود دارد ۶۷ سال سن دارد و همچنین جوان‌ترین نامزد ۳۵ ساله است.
معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: در این دوره سه نفر از نامزدها از بانوان نویسنده کشور هستند و سه نفر با اولین کتاب خود، نامزد دریافت جایزه ادبی جلال آل‌احمد شده‌اند. همچنین در هیئت داوری ۱۲ نفره، ۵ داور غیر تهرانی هستند.
محقق با اشاره و تاکید بر تاثیر دوره اقلیم قلم (آل جلال) بر جایزه جلال گفت: نکته مهم در این دوره، برگزاری دوره اقلیم قلم است که دو دوره پیش از فرایند جایزه ادبی جلال کار خود را در سطح ایران شروع کرده است. در این دوره از ۱۶ استان ادب‌جوها گرد هم آمدند. قدمت این دوره، از جایزه ادبی جلال بیشتر است و دو سال جلوتر از جایزه جلال، جریان ادبی خود را آغاز کرده است.
وی یادآور شد: برخی از برگزیدگان و نامزدهای جلال در دوره‌های مختلف، از میان شرکت‌کنندگان در دوره اقلیم قلم (آل جلال) بودند. در مجموع در دوره اقلیم قلم (آل جلال) حدود ۱۰۰ کارگاه به صورت منطقه‌ای در سطح ایران برگزار شد و در ادامه در تهران ۳۰ کارگاه به صورت تخصصی‌تر و متمرکزتر دائر شد.
باید در حوزه رمان از کمی‌سازی به سمت کیفی‌سازی برویم
مسعود کوثری دبیر علمی هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد نیز در این نشست گفت: خوشبختانه با همت آقای محقق و همکاران محترم ایشان و داوران محترم، کار در دوره هفدهم به سرعت پیش رفت.
وی در ادامه عنوان کرد: دو نکته جالب توجه در دوره هفدهم جایزه جلال؛ گسترش داستان کوتاه نسبت به سال قبل است و آثار قابل عنایتی که در این بخش داشتیم.
او با اشاره به اینکه در حوزه رمان و داستان بلند با انتشار ۱۲۶۵ رمان و داستان بلند با آثار زیادی به لحاظ کمی روبه‌رو بودیم، اضافه کرد: رقم در این بخش، به معنی تولید کمی زیاد در حوزه داستان و رمان است که قابل بررسی است. آثار قابل‌توجه در این تعداد زیاد است، اما نشان‌دهنده این نکته است که از کمی‌سازی در این حوزه باید به سمت کیفی‌سازی برویم و جایزه جلال سکویی باشد برای نویسندگان که سهمی از جوایز بین المللی در جهان داشته باشند. بنابراین باید در گزینش سخت‌گیری صورت پذیرد و گروه‌های نقدادبی به صورت جدی وارد شوند تا با بررسی و نقد حرفه‌ای شاهد آثار جدی‌تری از ایران در جهان باشیم.
کوثری ادامه داد: از امتیازات جایزه ادبی جلال آل‌احمد این است که صحنه رقابتی را در تنوع اقلیمی ایران به‌وجود می‌آورد. ما به جهت اقلیمی، ادبیات متنوعی داریم که نباید به مرکز و پایتخت‌نشینان محدود شود. تنوع جنوب، شمال، شرق و غرب کشور با سنت‌های خاص به خود باید در ادبیات ما دیده شود. جایزه جلال قصد دارد که این تنوع را تقویت کند.
وی به ضرورت اصلاح آیین‌نامه جایزه ادبی جلال آل‌احمد اشاره کرد و گفت: دو نکته باید در آیین‌نامه اصلاح شود. اول جانمایی پژوهش ادب فارسی است، چون ما در جایزه جلال تنها نقد ادبی داریم و ناگزیریم پژوهش‌ها را کنار بگذاریم، جایگاه پژوهش نه تنها در این رویداد، بلکه در رویدادهای دیگر نیز خالی است. همچنین در بخش مستندنگاری، آثار متنوعی به تفکیک ساختاری (بیوگرافی، سفرنامه‌نویسی و …) به دست ما می‌رسد که یک دست نیستند و ما با اتکا به یک شاخصه توانستیم آثار این بخش را داوری کنیم. لازم است برای داوری دقیق‌تر، زیر مجموعه‌ها در این بخش تفکیک شوند.
جایزه ادبی جلال آل‌احمد باید چندصدایی باشد
مسعود کوثری در بخش دیگری از این نشست گفت: حتماً باید جایزه جلال چند آوایی و چند صدایی باشد و امروز حتماً بعد از اعلام اسامی نامزدها این چند آوایی و صدایی را خواهید دید. جایزه جلال باید چندآوایی و چندصدایی شود، این رویکرد در سال‌های گذشته نیز جریان داشته است. علاوه بر این ادبیت متن از ضابطه‌های اصلی ماست، آثار بسیار خوبی به دلیل نداشتن ادبیت از جایزه کنار گذاشته شده‌اند.
ابراهیم حیدری نیز درباره این موضوع اشاره کرد: ما باتوجه به بازخوردهای سال گذشته و واکاوی این رویداد در روند برگزاری، سعی کردیم در همین زمان کوتاه همه گرایش‌ها و صداها را بیش از پیش در این جایزه ببینیم. در حوزه فرهنگ و ادبیات به دلیل نوع نگاه و سلایق مختلف، تشخیص به مراتب سخت‌تر است و به همین دلیل تلاش کردیم تا اشتباهات را به حداقل برسانیم و همه صداها و پیام‌ها را به عنوان نماینده دولت، به گوش مسئولان برسانیم.
حیدری در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره اثر گذاری جایزه جلال در پرفروش شدن آثار در ادوار گذشته گفت: بخشی از این مسئولیت وظیفه ما و بخشی وظیفه رسانه‌هاست، ما کاستی‌ها و ضعف‌های خود را می‌پذیریم و در نوع نگاه ما حمایت بعد از انتخاب است. فرایندها و برنامه‌هایی در ادامه تعریف شده که پی خواهیم گرفت. نشست‌های مستمری با برگزیدگان ادوار مختلف خواهیم داشت و از ایده‌های خودشان برای پیشبرد این مسیر استفاده خواهیم کرد.
