خانە کتاب كُردی
ملا عبداللە احمدیان و نظریّات تفسیری او؛ پژوهشی تحلیلی و تطبیقی
صبح روز پنج‌شنبه ۶مرداد ۱۴۰۱، جلسەی دفاعیە از رسالەی دکترای”عبداللە احمد محمد” مشهور بە “عبداللە ملااحمد احمدآبادی”(دانشجوی دکترای تفسیر قرآن)، تحت عنوان:”الملا عبداللە احمدیان وآراۇه فی مجال التفسیر_دراسة تحلیلیة مقارنة”(= ملا عبداللە احمدیان و نظریّات تفسیری او_پژوهشی تحلیلی و تطبیقی)، در دانشکدەی اسلام‌شناسی دانشگاه سلیمانیه در اقلیم کُردستان، برگزار گردید و پس از بحث و گفتگو و بررسی، نامبرده توانست با درجه‌ی ممتاز از رساله‌ی خویش دفاع کرده و به درجه‌ی دکترا در رشته‌ی اسلام‌شناسی_گرایش تفسیر قرآن نائل گردد.
علّامه مُلّا عبداللّه احمدیان
این رسالەی دکتری بیش از ۴۰۰ صفحه بوده و به زبان عربی به نگارش درآمده است و طبق اظهارات نویسنده‌ی آن قرار است به زودی و پس از ویرایش و افزایش و اضافاتی در ۵۰۰ صفحه چاپ و منتشر شود.
لازم به توضیح است که “رساله‌های دکتری” تنها در خصوص دانشمندانی نگاشته خواهد شد که در یکی از شاخه‌ها و رشته‌های علوم و دانشهای مختلف دارای نظریات کاملا” ابتکاری، شاذ، خلاقانه، عمیق و منحصر بفرد باشند و بە مقام والای “نظریه‌پردازی” در آن دانش رسیده باشند.
پروفسور مصطفی ابراهیم زلمی
پایان‌نامەی کارشناسی ارشد نامبردە نیز در خصوص آراء و دیدگاههای تفسیری یکی دیگر از دانشمندان بزرگ کُرد، “پروفسور مصطفی ابراهیم زلمی”، نگاشتە شدە است، ولی چون به نظر ایشان دیدگاهها و آراء و نطریات تفسیری علامه احمدیان نسبت به دیدگاهها و نطریات تفسیری پروفسور دکتر مصطفی ابراهیم زلمی، جامعتر، مبتکرانه‌تر، عمیق‌تر، علمی‌تر و استدلالی‌تر،عصری‌تر و نوگرایانه‌تر بود، لذا برای انتخاب موضوع رساله‌ی دکتری، علامه احمدیان و آراء و نظریات تفسیری ایشان را مناسب و شایسته تشخیص دادند. و چون نویسنده‌ی رساله، به هر ۳ زبان کردی و عربی و فارسی تسلط کامل دارند، لذا با اشراف کامل از لابلای آثار چاپ‌شده و چاپ‌نشد‌ەی علامە احمدیان بە زبان‌های کردی و فارسی و عربی، نظریات و آراء ابتکاری و منحصربفرد و دیدگاههای تفسیری و متد و اسلوب تفسیری ایشان را استخراج کردند. آثار علامه احمدیان که نویسنده‌ی رساله‌ی دکتری مزبور به آنها بەوفور استناد کرده و به آنها مکررا” ارجاع دادە است و مبنای اصلی نگارش رساله‌اش بوده، عبارتند از کتابهای زیر:
۱٫قرآن شناسی، چاپ ششم؛
۲٫سیر تحلیلی کلام اهل سنت، چاپ ششم؛
۳٫حدیث شناسی، چاپ ششم؛
۴٫الایضاح لمعضلات تفسیر البیضاوی، چاپ اول؛
۵٫تەفسیری سووڕەی فاتیحا، چاپ اول؛
۶٫تەفسیری سووڕەی یاسین، چاپ اول؛
۷٫ئایین و کۆمەڵ، چاپ اول؛
۸٫تەفسیری سووڕەی بەقەرە، چاپ‌نشدە و مخطوط؛
۹٫علوم تفسیری، چاپ نشدە و مخطوط؛
۱۰٫ئیسلامناسی، چاپ‌نشدە و مخطوط.
لازم بە ذکر است که پیش از این تنها ۳ رساله‌ی مقطع دکتری در زمینه‌ی آراء و نظریات ابتکاری و نوگرایانەی تفسیری مفسران کرد، در ۳ کردستان عراق، ترکیە و سوریە بە نگارش درآمده بود، و با اتمام نگارش و دفاع از رسالەی دکتری مورد بحث، رسالەهای نگاشتە شدە درخصوص آراء و نظریات تفسیری دانشمندان بزرگ کرد، به ۴ رسالەی دکتری ارتقا یافته است؛ هر کدام مربوط به ۱ مفسر دانشمند نوگرا و مبتکر و نظریه‌پرداز از ۱ بخش از کردستان، بە ترتیب ذیل:
۱٫علامە ملا عبدالکریم مدڕس، از کردستان عراق؛
۲٫علامە سعید نورسی، از کردستان ترکیە؛
۳٫علامە دکتر محمد سعید رمضان بوطی، از کردستان سوریه؛
۴٫علامە ملا عبداللە احمدیان، از کردستان ایران.
هر کدام از ۴ شخصیت فوق از اعاظم رجال علمی جهان اسلام به شمار می‌روند که دارای نظریات و دیدگاهها و آراء تفسیری شاذ و مبتکرانه و عمیق و منحصر به‌فردی، چه در زمینه‌ی تفسیر قرآن و چه در زمینه‌ی دیگر دانشهای اسلامی هستند.
هیئت داوران جلسەی دفاع از رسالەی دکتری نامبرده عبارت بودند از شخصیت‌های ذیل :
۱٫پروفسور دکتر عرفان رشید شریف(دانشگاە سلیمانیە)؛
۲٫دکتر زیاد اسماعیل محمد(دانشگاە صلاح‌الدین، اربیل)؛
۳٫دکتر عبدالفتاح حسین سلیمان(دانشگاە سلیمانیە)؛
۴٫دکتر فاروق عمر احمد(دانشگاە حلبچە)؛
۵٫دکتر عبدالقهار صبری عبدالله( دانشگاە زاخو)؛
۶٫پروفسور دکتر آراس محمد صالح(دانشگاە سلیمانیە)؛ استاد راهنمای رسالەی دکترای مورد بحث و رئیس هیئت داوران جلسه‌ی دفاعیه و تاریخ‌نگار و نویسنده‌ی نامدار کرد.
لازم بە یادآوری است که قبلا” نیز ۳ پایان‌نامە در مقطع کارشناسی ارشد، بە زبان‌های کردی و فارسی، در خصوص جنبه‌های مختلف زندگانی و سوانح حیات و آثار و افکار و اندیشه‌های علامه احمدیان، شامل:۱٫”زندگی‌نامە و آثار و افکار علامه احمدیان؛ پژوهشگر و نویسندە: محمد کاوە بالنوڕ”(۱۳۹۰)؛ ۲٫” بررسی تطبیقی حقوق زن از دیدگاه علامه احمدیان و استاد مطهری؛ پژوهشگر و نویسندە:انس عبداللە‌زادە”(۱۴۰۰؛ چاپ‌شدە:۱۴۰۰، نشر کتیبه‌ی نوین:شیراز)؛ و ۳٫”شعریت در اشعار و آثار ادبی علامه احمدیان(کُردی)؛ پژوهشگر و نویسندە:محمد عثمان محمد”(۱۴۰۰؛ چاپ‌شدە:۱۴۰۱،انتشارات کردستان:سنندج)، در دانشگاههای اربیل، ارومیە و مهاباد نگاشتە شدە است.
هر نوع بازنشر این متن با ذکر منبع «سایت خانه کتاب کردی” مجاز است.
