خانە کتاب كُردی
تمرکززدایی رویکرد نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر است
ابراهیم حیدری در نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر گفت: محافل شعرخوانی فجر با توجه به رویکرد تمرکززدایی دولت چهاردهم و برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان‌ها برگزار شد. به همین دلیل نیز اختتامیه جشنواره شعر فجر را در شیراز برگزار می‌کنیم و امیدوار هستیم که بتوانیم برنامه‌های دیگر را نیز در راستای تمرکززدایی با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، در شهرهای مختلف برگزار کنیم.
به گزارش روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، نشست خبری نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر، شنبه (۲۷ بهمن‌ماه ۱۴۰۳) با حضور ابراهیم حیدری؛ مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، فریبا یوسفی؛ دبیر علمی جشنواره و حامد محقق؛ معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در این نشست گفت: جشنواره بین‌المللی شعر فجر با همت و تلاش همکارانم در خانه کتاب و ادبیات ایران و با همراهی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، شاعران و اعضای هیئت علمی جشنواره به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود. از علی رمضانی؛ مدیرعامل سابق خانه کتاب و ادبیات ایران و حامد محقق؛ معاون شعر و ادبیات داستانی نیز بابت تلاش‌هایشان در راستای برگزاری این جشنواره تشکر می‌کنم.
وی افزود: باید به این توجه داشته باشیم که شعر در فرهنگ ایران جایگاه ویژه‌ای داشته و از دیرباز ایرانی‌ها را با شعر می‌شناسند و اینکه زبان فارسی توانسته در جهان جایگاه کسب کند، بخش عمده آن به دلیل فعالیت شاعران برجسته و جایگاه شعر است.
ابراهیم حیدری با اشاره به تغییرات جشنواره امسال نسبت به سال گذشته عنوان کرد: امسال بخش شعر کودک و نوجوان از جشنواره شعر فجر حذف و به جشنواره مستقل ادبیات کودک و نوجوان برده شد و بخش‌های جشنواره شعر فجر به چهار بخش شعر کلاسیک، شعر نو، شعر محاوره و درباره شعر رسید. همچنین محافل شعرخوانی فجر نیز با توجه به رویکرد تمرکززدایی دولت چهاردهم و برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان‌ها برگزار شد. محفل افتتاحیه جشنواره؛ یادبود استاد محمدعلی بهمنی با حضور دبیران ادوار جشنواره ۱۶بهمن در بندر عباس، محفل شعرخوانی سیستان و بلوچستان۱۸ بهمن، محفل جوانان ۲۳ بهمن در یزد و محفل شعرخوانی گلستان نیز ۲۴بهمن برگزار شد. محفل بانوان ۲۸ بهمن در تهران برگزار می‌شود و محفل شعر دیگری نیز شب قبل از اختتامیه در شیراز تدارک دیده شده است.
وی افزود: به همین دلیل نیز اختتامیه جشنواره شعر فجر را در شیراز برگزار می‌کنیم و امیدوار هستیم که بتوانیم برنامه‌های دیگر را نیز در راستای تمرکززدایی با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها، در شهرهای مختلف دیگر برگزار کنیم. دوره آموزشی کلک خیال نیز با حضور شاعران ۱۳ استان همزمان با آیین اختتامیه جشنواره نوزدهم در شیراز برگزار خواهد شد.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: تمرکززدایی را ادامه خواهیم داد تا ظرفیت‌ها را شناسایی کنیم، آموزش دهیم و تقویت کنیم و در این بین یکی از عواملی که می‌تواند کمک کند حضور اهالی رسانه است. بر این اساس در حاشیه رویدادها در آینده تورهای فرهنگی برای خبرنگاران در مناطق مختلف کشور برگزار خواهیم کرد.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص وجهه بین‌المللی بودن جشنواره شعر فجر گفت: حوزه‌های فرهنگی جدا از اقتصاد و سیاست خارجی نیست و تلاش ما بر این بود که از شاعران فارسی‌زبان کشورهای دیگر نیز دعوت به عمل آوریم. در ادامه تلاش خواهیم کرد تا هرکسی که در حوزه ادب فارسی چهره است توسط خانه کتاب و ادبیات ایران مورد تجلیل قرار بگیرد.
حیدری در پاسخ به سوال دیگری در راستای حمایت از آثار برگزیده جشنواره شعر فجر بیان کرد: جشنواره شعر فجر فرآیندهای مختلف شناسایی، داوری و حمایتی دارد که حمایت از کتاب‌ها به صورت کم و بیش صورت گرفته و این یکی از برنامه‌های ما است که از کتابهای برگزیده جشنواره شعر فجر حمایت کنیم. همانند کتابهای برگزیده جایزه جلال در سامانه بازار کتاب این آثار را با اختصاص یارانه به خریدار حمایت می‌کنیم و امیدواریم خلاء‌های گذشته نیز بررسی و برطرف شود.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: مبلغ جایزه آثار برگزیده و شایسته تقدیر به ترتیب ۳۰۰ و ۱۰۰ میلیون تومان است که نسبت به سال گذشته با افزایش همراه بوده است.
کتابهای برگزیده کمترین خطا و بیشترین نوآوری را دارد
فریبا یوسفی؛ دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر نیز در این نشست گفت: در آغاز فعالیت، طبق اساسنامه جشنواره جلساتی را با هیات علمی برگزار کردیم و سپس انتخاب داورها و داوری آثار صورت گرفت. انتخاب هیات علمی و داوران نیز با توجه به سلایق و طیف‌های شعری مختلف شکل گرفت و هیات علمی و داوران از استان‌های مختلف انتخاب شدند که تا حد امکان تمرکززدایی صورت گیرد و از چهره‌های پیشکسوت، دانشگاهی و چهره‌های تازه‌تری که پیش از این کمتر به کار گرفته شدند، استفاده کنیم.
وی افزود: در ۴ بخش شعر کلاسیک، شعر نو، شعر محاوره و درباره شعر داوری‌ها را انجام دادیم و در هر بخش سه داور از لحاظ‌های مختلف فنی آثار را بررسی کردند و هرکدام کتاب‌هایی را برای ادامه روند بررسی و داوری نهایی برگزیدند و در نهایت نامزدها مشخص شدند که در دوره‌های پیشین نیز همین روند طی شده است. در این روند به تعدادی کتاب که بیشترین مولفه‌های لازم برای مطرح شدن را داشتند، حتی اگر با مطلوب ما فاصله داشته داشتند، رسیدیم و به عنوان نامزد انتخاب شدند.
دبیر علمی نوزدهمین جشنواره شعر فجر با اشاره به فرایند داوری جشنواره گفت: علی‌رغم محدودیت زمانی و تعطیلاتی که مدام رخ می‌داد، کار را متوقف نکرده و زمان و جلسات بیشتری گذاشتیم تا به انتخاب درست‌تر و دقیق‌تری برسیم که از این جهت از هیات داوران کمال تشکر را دارم.
یوسفی در خصوص برگزاری محافل شعرخوانی فجر عنوان کرد: بخشی به نام محافل تشکیل شده که ذیل آن در استان‌های مختلف تعدادی از شاعران مطرح و بومی به شعرخوانی می‌پردازند. محفل شعر بانوان نیز روز بیست و هشتم بهمن در خانه پروین برگزار می‌شود که با همراهی شاعران دوره تماشا که دوره ویژه شاعران جوان خانم است، صورت می‌گیرد و این محفل را به یکی از محافل پرتعداد از نظر شاعران حاضر تبدیل می‌کند.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص وجهه بین‌المللی جشنواره شعر فجر گفت: دکتر محمدمهدی احمدی، مشاور عالی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در افتتاحیه جشنواره اعلام کرد که قرار است در آینده‌ای نزدیک انجمن بین‌المللی شاعران فارسی‌زبان در جهت پررنگ شدن بخش بین‌الملل جشنواره، تاسیس شود. قصد داشتیم که سفری را با حضور شاعران ایرانی به یکی از کشورهای فارسی‌زبان تدارک ببینیم که ممکن نشد، اما دکتر جوادی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این قول را دادند که در ایام نوروز صورت بگیرد. پیشنهاد بنده نیز این است که در دوره‌های بعدی، جایزه بهترین ترجمه را نیز در جشنواره تدارک ببینیم.
دبیر علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر ادامه داد: نمی‌توانیم آنچه را که در حال حاضر وجود دارد، نفی کنیم و من در نسل جوان پیشرفت‌هایی را می‌بینم و حرفهای بسیاری برای گفتن خواهد داشت، اما باید برای ظهور و بروز بیشتر آن‌ها صبر کرد. همچنین باید توجه کرد که فضای مجازی باعث شده نسل جدید با مطالعه ارتباط زیادی نداشته باشد، بنابراین اگر قرار باشد در دوره «کلک خیال» به نقد و بررسی شعر جوانان بپردازیم، بخشی از کاری را که باید، انجام داده‌ایم و باید اتصالی هم میان جوانان و ادبیات کهن برقرار و توجه شاعران به ادبیات گذشته را تقویت کنیم تا به اتکا به آن بتوانیم آینده روشنی را رقم بزنیم.
یوسفی گفت: سرودن شعر متاثر از تمام شرایطی است که در آن قرار داریم، اما در نهایت آنچه به عنوان کتاب شعر عرضه می‌شود، در جشنواره شعر فجر بررسی می‌شود. معمولا کتابهای معرفی شده جریان‌ساز می‌شوند و شاعران کتابهای برگزیده و تقدیرشده را تهیه می‌کنند و از آن الگو می‌گیرند.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص معیارهای داوری در جشنواره گفت: معیارهای داوری معیارهای مشخصی است و چندین مشخصه برای هر داوری به شکل خاص وجود دارد. اصول ابتدایی به عنوان عناصر شعر باید در آن‌ها رعایت شده باشند و مجموعه عناصر کتابی را شکل داده باشند که قابل دفاع باشد. افزون بر این موارد، اثار باید از نظر خلاقیت، نوع زبان‌آوری، فرم و نگاه خلاقانه برتری خود را به رخ بکشند. آنچه از تمام داوران دیدیم توجه به رعایت معیارها بود و آنچه به عنوان کتابهای برتر انتخاب می‌شود کتاب‌هایی است که کمترین خطا و بیشترین نوآوری را داشته باشد.
یوسفی در پاسخ به سوالی در راستای قابلیت تبدیل اشعار برگزیده شعر فجر به سرود گفت: اینکه برخی آثار قابلیت تبدیل به سرود را داشته باشند به بخش شعر محاوره جشنواره بازمی‌گردد که امری حرفهای و تخصصی است و ممکن است برخی از آن‌ها این ویژگی را دارا باشند.
مسن‌ترین نامزد جشنواره ۶۱ ساله و جوان‌ترین ۳۰ ساله است
حامد محقق؛ معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران نیز در این نشست گفت: تعداد کلی آثار رسیده به دبیرخانه جشنواره ۲ هزار و ۱۷۴ اثر بود که در حوزه شعر کلاسیک هزار و ۳۳ عنوان کتاب، شعر نو ۸۵۵، درباره شعر ۲۱۰ و بخش شعر محاوره ۷۴ اثر شامل شد. کتابهای ۷۰۹ ناشر در این دوره به جشنواره رسید و ۲۴ نامزد انتخاب شدند و ۱۷ ناشر در این دوره دارای نامزد هستند. بیشترین عنوان نامزدی که یکی از ناشران آن را کسب کرده ۶ عنوان است.
وی افزود: ۶۱ سال سن پیشکسوت‌ترین نامزد ماست و ۳۰ سال سن جوان‌ترین نامزد است. ۹ نفر از نامزدها خانم بوده و ۶ نفر از آن‌ها استاد و مدرس دانشگاه هستند. ۱۲ نامزدی که به بخش نامزدها رسیدند غیرتهرانی هستند و ۳ ناشر نیز که در میان نامزدها کتاب دارند غیرتهرانی هستند.
معاون شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران عنوان کرد: در محافل شعر فجر ۱۱۰ شاعر به شعرخوانی پرداختند که بخش قابل توجهی از جامعه شاعران را در برمی‌گیرند. پنج محفلی که پیش از جشنواره برگزار شده، پنج استان را درگیر کرده و شاعران این استان‌ها به صورت مستقیم با جشنواره ارتباط داشته‌اند. دوره آموزشی کلک خیال نیز به صورت منطقه‌ای و برای ۱۳ استان جنوبی کشور در شیراز برگزار می‌شود و در خدمت ۳ مهمان خارجی از کشورهای فارسی زبان نیز خواهیم بود.
