بۆچی دەنووسیت؟

پرسیاری ئەوەی (بۆچی دەنووسیت؟) بۆ من هاوشێوەی ئەو پرسیارەیە كە دەڵێت: (بۆچی دەژیت؟) یاخود: (تۆ بۆچی هەیت؟). ئاخر نووسین بەلای منەوە، بۆنموونە (پیشە) یان (كارێك) نییە، لەدەرەوەڕا سەرباری بوونم بخرێت، یان ئەركێك بێت و پێم بسپێرێت. نەخێر نووسین فۆڕمێكی دیكەیە بۆ بوونم لەم جیهانەدا و وێنەیەكی ترە بۆخودی ژیانم … هەناسە هەڵكێشان و هەناسەدانەوەیە بۆ من، خوێنێكی دیكەیە و تێكەڵ بە خوێنم دەبێـت، بە واتا و دەربڕینێكی دیكە: وەك شاعیرێك نەبێت، هەست بەبوونی خۆم ناکەم.

كەواتە پەیوەندیی من بەنووسینەوە (بەشێوەیەكی گشتی)، بە پەیوەنیدیم بەتایبەتمەندیی زیندەگی خۆمەوە و بەكەینونەوە پایەداردەبێت، پایە و بنەمای ئەم پەیوەندییەش لە جوانكردنی یان دزێوكردنی، ستایش یاخود داشۆرین دا نییە، وەك ئەوەی كولتووری عەرەبیی – ئیسلامیی    لە سەری راماندەهێنێ‌. هەروەها لە سەرلەنوێ‌ بەرهەمهێنانەوەی شتە باو و وتراوەكاندا نییە بەڵكو لە ناوەڕۆكدا بریتییە لە ئاشنابوون بەخود و ناسینی ئەوی دی و ئاشنا بوونی وجود و جیهان و فۆرمەلەكردنی زەمەنێكی تایبەتە بەو زانین و ئاشنا بوونە، لەنێو زەمەن و مێژوویەكی دیكە لەنێو مێژوودا.
ئەوەش بۆخۆی بریتی یە لەداهێنان و بریتییە لە بزاوتی ئەفراندن. تێكڕای ئەمانە بەو مانایە دێت كە من لە قوڵایدا، دژبەوەم داهێنان بگۆڕدرێت بە پیشە، وەك ئەوەی لە ژیانی عەرەبدا باوە و لە كولتووری عەرەبیدا بۆتە نەریت. كۆمەڵگەی عەرەبیی – ئیسلامیی هیچ شتێكمان فیرناكات و  هیچ شتێكمان پێ‌ ئاشنا ناكات، تەنها وەك ئەرك و وەزیفەیەك نەبێت، لەو ئەرك و وەزیفەیەشدا ئەوەی هەیە خواست و خەمی دەستەڵاتە.
لەبری ئەوەی خودی دەستەڵات لە پێناوی بونیادنانی جیهان (بەشێوەیەكی باشتر و شایستەتر) بخرێتە گەڕ، تەواوی شتەكان دەخرێنە خزمەتی دەستەڵاتەوە، بەوپێیەی هەژموونگەرایی و مۆنۆ پۆڵخوازی و پاوانكردنە، هەرئەوەش درز و كەلێنی وجودی مرۆیمان لە ژیانی عەرەبیدا بۆ ئاشكرا دەكات. بەشێوەیەكی پراكسیسی ئەم درز و كەلێنە ناقوڵا و وێرانكەرە لەوەدایە كە سانسۆر و توندوتیژیی،  دەكاتە بەشێكی ئۆرگانێكی لە ژیانی عەرەب و لە نووسینی عەرەبیدا، بەبێ‌ جیاوازی .
ئەم هەلومەرجە بناوانییە، دەرفەتی ئەوە بە نووسەر نادات لەدەرەوەی ماڵەكەی و تەیمانەكەی و دوورتر لەدەست و قاچ و نان بنووسێت. ئەوەش وادەكات بە تەواوەتی لە ئاسۆی هەمەڕەنگ و دەوڵەمەند و داهێنانی مرۆییانە داببڕێت و لەدژی مێژوو جووڵە بكات. 

شوان ئەحمەد
كردویەتی بە كوردی