خانە کتاب كُردی
? شناسنامە کتاب: فولکلور و تاریخ کرد تالیف: دکتر اسماعیل شمس، انتشارات: مجمع ذخائر اسلامی، سال چاپ: ۲۰۱٦
? پرسش محوری این کتاب نسبت تاریخ کرد با فولکلور کردی و سنتهای شفاهی کردستان است. این نکته روشن است که فرهنگ کتابت در جامعه کردی بسیار دیرهنگام آغاز شد و آن گروه از نویسندگان کردتبار که دست به قلم می بردند به زبانهای عربی و فارسی می نوشتند و دغدغه ثبت تاریخ زادگاهشان را نداشتند.
?تقریبا تا پیش از شرفنامه کتابی درباره تاریخ کردستان نوشته نشده و به همین سبب نمی توان تصویر روشنی ازتاریخ و فرهنگ مردمان کرد ارائه داد.
?کتاب #شرفنامه هم به رغم تمرکز بر مفهوم کرد باز در چارچوب سنت تاریخنگاری زمان خود نگاشته شده است و بسیاری از روایتهای آن برگرفته از منابع مکتوب پیش از خودش است.
▪این که علت چنین وضعیتی چه بود و چرا کردها تاریخ خود را ننوشته اند، و آنگاه که تاریخی نوشته اند به زبان خودشان نبوده از مهم ترین سؤالات بی جواب در تاریخ و فرهنگ کرد است.
? با وجود اهمیت این سوال ، دغدغه نویسنده در کتاب ، پاسخ تفصیلی به آن نیست ، بلکه هدف طرح این پرسش است که در فقدان یک سنت مکتوب تاریخنگاری درگذشته مردم کرد ، چه باید کرد؟ چگونه و به چه شیوه ای باید تاریخ کرد را بازسازی و بازنویسی کرد؟
? به باور نویسنده یکی از نخستین کارها برای تحقق این هدف ،ضبط و ثبت میراث شفاهی جامعه کردی است که از هر جهت بسیار غنی است . کمتر مردمی در خاورمیانه را می توان یافت که همانند مردم #کرد فرهنگ شفاهی #غنی داشته باشد.
? کتاب «فولکلور و تاریخ کرد» تالیف دکتر #اسماعیل_شمس اثری ۳٨۳ صفحه ای است که در ۹ فصل تنظیم شده است.
? فصل اول کتاب به پرسش «تاریخنگاری کردی چیست؟» پاسخ می دهد.
? فصل دوم با عنوان «روایات شفاهی و مطالعات محلی و میدانی» به ضعف ساختاری و محوری روایت های مکتوب در ابعاد سیاسی، تاریخی، ادبی و مذهبی فرهنگ کُردی اشاره می کند و معتقد است غنای فرهنگ شفاهی مردم کرد تا حدود زیادی نبود اطلاعات و مستندات مکتوب درباره ی تاریخ و فرهنگ کرد را پوشش می دهد.
? فصل سوم به «تاثیر زبان بر شناخت تاریخ و فرهنگ مردم» اشاره دارد و معتقد است مردمان کرد در گذشته با وجود سکونتگاه ها و شرایط متفاوت لهجه های متفاوتی داشتند اما بدون هیچ مشکلی زبان یکدیگر را می فهمیدند.
▫ اما به مرور به دلیل قرار گرفتن این مردم در بین مرزهای متفاوت و ورود دولت ها و اقوام مختلف به سرزمین آنها گویش های متفاوتی یافتند که امروزه درک این گویش ها برای آنها به راحتی امکان پذیر نیست و گاه به مترجم نیاز دارند. به همین دلیل مطالعه زبان این مردمان می تواند بهترین وسیله برای شناخت ابهامات و زوایای پنهان تاریخ زندگی آنها باشد.
? عنوان فصل چهارم «جامعه کردی» می باشد و نویسنده در این فصل معتقد است: «برای بازسازی تاریخ کرد، نخستین راه شناخت جامعه کردی با محوریت روستا ، قبیله(ایل)، شهر است.
? فصل پنجم کتاب به” ادبیات شفاهی کرد” اختصاص دارد. نگارنده ادبیات شفاهی را مهم ترین و محوری ترین مرجع برای بازسازی تاریخ باستانی و کهن مناطق کردنشین میداند.
? فصل ششم به «آیین های سنتی و بومی مردمان کُرد» اختصاص یافته است.
? فصل هفتم کتاب در مورد «زیارتگاه ها و اماکن مقدس» است.
? عنوان فصل هشتم «جشن های فصلی مناطق کرد نشین» می باشد. نویسنده در این باره معتقد است: قدمت جشن های مناطق کرد نشین به دوران پیش از اسلام بر میگردد و این جشن ها همه ی ماهها و فصل های سال برگزار می شد. بخشی از این جشن ها گاهنبار نامیده می شد. #گاهنبار به معنی چندبار و چند نوبت است .منظور از ان آفرینش جهان در چند مرحله بود.
▫ این جشن ها در ٦ نوبت برگزار می شد و هر بار مردم چند روز به رقص و شادی می پرداختند.
? «آداب و رسوم ها» که فصل نهم و پایانی کتاب می باشد از کتاب “آداب ورسوم کردان یا عادات و رسومات نامه ی اکرادیه” اثر ملا #محمود_بایزیدی و #الکساندر_ژابا که درباره رسوم و ویژگی های شخصیتی و فرهنگی کردهاست سخن می گوید وچکیده ای از این کتاب را بیان می کند.
▪معرفی از : گروە تحریریە #خانە_کتاب_کردی
?این متن اختصاصی کانال “خانه کتاب کُردی” است. و هر نوع بازنشر آن با ذکر منبع «کانال خانه کتاب کردی/ @kurdishbookhouse مجاز است.
